Hesperian Health Guides
ວັກແຊ້ງທົ່ວໄປ
ເນື້ອໃນ
- ໑ ໃນຫຼາຍປະເທດສ່ວນຫຼາຍຈະມີຢາວັກແຊ້ງດັ່ງນີ້:
- ໒ ໃນກໍລະນີທີ່ຈໍາເປັນມີຢາວັກແຊ້ງເພື່ອປ້ອງກັນ:
- ໒.໑ ວັກແຊ້ງ BCG ປ້ອງກັນພະຍາດວັນນະໂລກ (TB)
- ໒.໒ DPT (DTaP, Tdap) ປ້ອງກັນ ຄໍຕີບ, ໄອໄກ່, ບາດທະຍັກ
- ໒.໓ ຕັບອັກເສບ B (ຫຼືວ່າ HBV) ປ້ອງກັນພະຍາດຕັບອັກເສບ ຊະນິດ
- ໒.໔ ວັກແຊ້ງ Hib ປ້ອງກັນ haemophilus influenza ຊະນິດ b
- ໒.໕ ວັກແຊ້ງ ໂປລີໂອ (OPV, IPV) ປ້ອງກັນພະຍາດໂປລີໂອ (polio)
- ໒.໖ ຢາວັກແຊ້ງໂຣຕາໄວຣັດສ໌ rotavirus (RV) ປ້ອງກັນໂຣຕາໄວຣັດສ໌ (rotavirus)
- ໒.໗ ວັກແຊ້ງ Pneumococcal (conjugate) ປ້ອງກັນອັກເສບປອດອັກເສບ ແລະ ການຊຶມເຊື້ອອື່ນໆ
- ໒.໘ ວັກແຊ້ງ Measles, MR, MMR ປ້ອງກັນໝາກແດງໃຫຍ່
- ໒.໙ ໝາກແດງນ້ອຍ (Rubella), MR, MMR ວັກແຊັງປ້ອງກັນໝາກແດງນ້ອຍ (German Measles)
- ໒.໑໐ ວັກແຊ້ງ HPV ປ້ອງກັນ human papillomavirus
- ໓ ຢາວັກແຊ້ງທີ່ໃຊ້ໃນບາງພື້ນທີ່ ແລະ ວັກແຊ້ງອື່ນໆທີ່ໃຫ້ພຽງແຕ່ຄົນຈໍາເປັນເທົ່ານັ້ນ
ໃນຫຼາຍປະເທດສ່ວນຫຼາຍຈະມີຢາວັກແຊ້ງດັ່ງນີ້:
- ວັນນະໂລກ (TB)
- ບາດທະຍັກ
- ຄໍຕີບ
- ພະຍາດໄອໄກ່ (pertussis)
- ຕັບອັກເສບ B
- ໄຂ້ຫວັດສັດປີກຊະນິດ B, ເຊິ່ງກໍ່ໃຫ້ເກີດພະຍາດຫຼາຍຊະນິດ
- ໂປລີໂອ
- ໂລຕາໄວລັດສ໌ (Rotavirus), ເປັນສາເຫດຂອງພະຍາດຖອກທ້ອງໃນແອນ້ອຍ ແລະ ເດັກນ້ອຍ
- ນິວໂມໂຄຄັດສ໌ (Pneumococcus), ທີ່ເຮັດໃຫ້ປອດອັກເສບ ແລະການຕິດເຊື້ອອື່ນໆ
- ໄຂ້ໝາກແດງໃຫຍ່
- ໄຂ້ໝາກແດງນ້ອຍ (ຫັດເຍຍລະມັນ)
- ໂລກ Human papillomavirus (HPV), ທີ່ເປັນສາເຫດມະເຮັງປາກມົດລູກ
ໃນກໍລະນີທີ່ຈໍາເປັນມີຢາວັກແຊ້ງເພື່ອປ້ອງກັນ:
- ອະຫິວາ
- ການຕິດເຊື້ອ Meningococcal
- ໄຂ້ເຫຼືອງ
- ເຍື້ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບ JE
- ໄຂ້ເຫັບ/ເຍື້ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບຍ້ອນເຫັບ
- ຕັບອັກເສບ A
- ອີສຸກອີໃສ (varicella)
- ໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່ (flu)
- ໄຂ້ທໍລະພິດ
- ພະຍາດວໍ້
ວັກແຊ້ງ BCG ປ້ອງກັນພະຍາດວັນນະໂລກ (TB) | |
ຢາ BCG ແມ່ນພຽງແຕ່ຊັກຢູ່ກ້ອງຜິວໜັງ. ໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ ຈະໄວໄດ້ຫຼັງເກີດທັນທີ.
|
ພະຍາດວັນນະໂລກ (TB) ເປັນການ ຕິດເຊື້ອທີ່ອັນຕະລາຍ, ປົກກະຕິ ແລ້ວ ເກີດຢູ່ໃນປອດ, ເປັນພະຍາດທີ່ສາມາດ ປິ່ນປົວດ້ວຍຢາ ແລະປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍຂາດ ໄດ້. ຖ້າບໍ່ປິ່ນປົວ, ວັນນະໂລກ TB ຈະຄ່ອຍ ທໍາລາຍປອດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຢຸດການຫາຍໃຈໄດ້. ຢາວັກແຊ້ງ BCG ຊ່ວຍປ້ອງກັນອັນຕະລາຍໃຫ້ປອດໄດ້ຫຼາຍສຸດ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ຮ່າງກາຍຕ້ານ ການຕິດເຊື້ອອື່ນໆເຊັ່ນກັນ. |
DPT (DTaP, Tdap) ປ້ອງກັນ ຄໍຕີບ, ໄອໄກ່, ບາດທະຍັກ | |
ຢາວັກແຊ້ງ DPT ປ້ອງກັນ 3 ພະຍາດ. ຢາວັກແຊ້ງລວມທີ່ປ້ອງກັນ 5 ພະຍາດສຳຄັນ (pentavalent) ແລະ ວັກແຊ້ງລວມທີ່ປ້ອງກັນ 6 ພະຍາດສຳຄັນ (hexavalent) ລວມໃນ DPT. ຮອດອາຍຸ 6 ເດືອນ, ແອນ້ອຍຕ້ອງໄດ້ ຮັບຢາສັກ 3 ຊຸດ.
|
ພະຍາດຄໍຕີບສ່ວນຫຼາຍແມ່ນ ມີຜົນກະທົບ ຕໍ່ເດັກນ້ອຍ ແລະເຮັດໃຫ້ຄໍໄຄ່ບວມ ເຊິ່ງຫຼາຍຄົນທີ່ບໍ່ສາມາດຫາຍໃຈໄດ້. ພະຍາດໄອໄກ່ (pertussis) ແມ່ນ ເຮັດໃຫ້ ມີອາການໄອທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ເອີ້ນວ່າ ໄອໄກ່, ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ມັນຫາຍໃຈ ຍາກ. ນີ້ແມ່ນອັນຕະລາຍ ທີ່ສຸດສໍາລັບເດັກນ້ອຍ. ບາດທະຍັກສາມາດເຮັດໃຫ້ເສຍຊີວິດໄດ້ຢ່າງໄວວາ. ບຸກຄົນ ໃດໜຶ່ງສາມາດໄດ້ຮັບມັນຈາກຖືກບາດ ຫຼືບາດແຜ. ເດັກເກີດໃໝ່ ສາມາດເປັນບາດທະຍັກ ຖ້າແມ່ບໍ່ໄດ້ສັກຢາ ວັກແຊ້ງ. |
ຕັບອັກເສບ B (ຫຼືວ່າ HBV) ປ້ອງກັນພະຍາດຕັບອັກເສບ ຊະນິດ | |
ເມື່ອເດັກອາຍຸ 6 ເດືອນ, ພວກເຂົາຕ້ອງໄດ້ ຮັບຢາສັກ 3 ຫຼື 4 ຊຸດ.
|
ພະຍາດຕັບອັກເສບ B ແມ່ນເປັນສາເຫດຂອງ ເຮັດໃຫ້ ມີບັນຫາຕັບຮ້າຍແຮງ ແລະ ບາງຄັ້ງ ກໍ່ເປັນມະເຮັງຕັບ. ມັນສາມາດຜ່ານຈາກ ແມ່ສູ່ເດັກນ້ອຍໃນລະຫວ່າງການເກີດລູກ, ຫຼື ລະຫວ່າງ 2 ຄົນໂດຍຜ່ານການຮ່ວມເພດ ຫຼື ເຂັມສັກຢາບໍ່ສະອາດ |
ວັກແຊ້ງ Hib ປ້ອງກັນ haemophilus influenza ຊະນິດ b | |
ເມື່ອເດັກອາຍຸ 6 ເດືອນ, ພວກເຂົາຕ້ອງໄດ້ສັກຢາວັກແຊ້ງ 3 ຊຸດ, ໃຊ້ຮ່ວມກັບ DPT ຫຼື ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງວັກແຊ້ງລວມ ທີ່ປ້ອງກັນ 5 ພະຍາດສຳຄັນ (pentavalent) ແລະຢາ hexavalent ຖືກນຳໃຊ້ເພື່ອປ້ອງກັນ 6 ພະຍາດ.
|
Haemophilus influenza ຊະນິດ b ແມ່ນບໍ່ຄື ກັບໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່ທົ່ວໄປທີ່ເອີ້ນວ່າ ໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່. ມັນເປັນເຊື້ອທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດ ການອັກເສບເຍື່ອຫຸ້ມ ສະໝອງອັກເສບ, ປອດອັກເສບ, ອັກເສບຜິວໜັງ ແລະກະດູກ ແລະພະຍາດຮ້າຍແຮງອື່ນໆ. |
ວັກແຊ້ງ ໂປລີໂອ (OPV, IPV) ປ້ອງກັນພະຍາດໂປລີໂອ (polio) | |
ເມື່ອເດັກອາຍຸ 6 ເດືອນ, ສັກຢາວັກແຊ້ງ 3 ຊຸດ ຫຼື 4 ຊຸດ.
|
ໂປລີໂອແມ່ນເຊື້ອໄວຣັດສ໌ທີ່ສາມາດນໍາໄປສູ່ ການເປັນເປ້ຍລ່ອຍ, ມີບັນຫາການຫາຍໃຈ, ແລະ ເຖິງແກ່ຄວາມຕາຍໄດ້. ເນື່ອງຈາກວ່າປະຊາຊົນ ຈໍານວນຫຼາຍແມ່ນ ໄດ້ຮັບຢາວັກແຊ້ງເພື່ອຕ້ານເຊື້ອເປ້ຍລ່ອຍ, ໂລກນີ້ ຈຶ່ງໄດ້ຫາຍໄປເກືອບໝົດ |
ຢາວັກແຊ້ງໂຣຕາໄວຣັດສ໌ rotavirus (RV) ປ້ອງກັນໂຣຕາໄວຣັດສ໌ (rotavirus) | |
ເມື່ອເດັກອາຍຸ 6 ເດືອນ, ພວກເຂົຕ້ອງໄດ້ສັກຢາວັກແຊ້ງ 2 ຊຸດຫຼື 3 ຊຸດ. ຂຶ້ນກັບຜູ້ຜະລິດ ວັກແຊ້ງ. ມັນແມ່ນແບບ ຢອດໃສ່ປາກ.
|
ໂຣຕາໄວຣັດສ໌ rotavirus ແມ່ນ ພະຍາດທົ່ວໄປເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດພະຍາດຖອກທ້ອຮຸນແຮງ, ໄຂ້ ແລະ ປວດຮາກ. ມັນມີການລະບາດງ່າຍ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍ ຕໍ່ແອນ້ອຍ ແລະ ເດັກນ້ອຍ |
ວັກແຊ້ງ Pneumococcal (conjugate) ປ້ອງກັນອັກເສບປອດອັກເສບ ແລະ ການຊຶມເຊື້ອອື່ນໆ | |
ແອນ້ອຍຮັບຢາສັກ 3 ຊຸດ.
|
ວັກແຊັງນີ້ປ້ອງກັນພະຍາດອັກເສບປອດ, ສະໝອງ ແລະ ການຕິດເຊື້ອໃນເລືອດຮຸນແຮງ ເຊິ່ງສາເຫດເກີດຈາກ ເຊື້ອພະຍາດປອດອັກເສບ. ການສັກຢາວັກແຊ້ງໃຫ້ແກ່ເດັກນ້ອຍທັງໝົດແມ່ນ ເປັນສິ່ງບູລິມະສິດ, ແຕ່ມັນຍັງຊ່ວຍປົກປ້ອງຜູ້ໃຫຍ່ ຕໍ່ກັບປອດອັກເສບນໍາ. |
ວັກແຊ້ງ Measles, MR, MMR ປ້ອງກັນໝາກແດງໃຫຍ່ | |
ການສັກຢາວັກແຊ້ງແມ່ນມັກຈະເປັນສ່ວນໜຶ່ງ ຂອງຢາວັກແຊ້ງລວມ, ອາດຈະແມ່ນ MR (ໝາກແດງໃຫ່ຍ-Measles ແລະ ໝາກແດງນ້ອຍ-Rubella) ຫຼື MMR (ໝາກແດງໃຫ່ຍ-Measles, ໝາກເບີດ-Mumps ແລະ ໝາກແດງນ້ອຍ).
ເດັກນ້ອຍຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບວັກແຊ້ງຢ່າງໜ້ອຍ 2 ເທື່ອ.
|
ອາການໄຂ້ໝາກແດງໃຫຍ່ແຜ່ລະບາດຢ່າງງ່າຍດາຍໃນເດັກນ້ອຍ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເກີດຜື່ນ, ໄຂ້ ແລະ ໄອ. ຖ້າບໍ່ປິ່ນປົວ, ມັນອາດຈະເຮັດໃຫ້ເກີດ ພະຍາດຖອກທ້ອງ, ຕາຫຼືຫູຕິດເຊື້ອ, ຕາບອດ, ຫຼື ເສຍ |
ໝາກແດງນ້ອຍ (Rubella), MR, MMR ວັກແຊັງປ້ອງກັນໝາກແດງນ້ອຍ (German Measles) | |
ເດັກນ້ອຍຕ້ອງການສັກຢາວັກແຊ້ງຢ່າງໜ້ອຍ 1 ຄັ້ງ. ໃຫ້ພ້ອມກັບວັກແຊ້ງໝາກແດງໃຫຍ່ຄັ້ງທໍາອິດ.
|
ໝາກແດງນ້ອຍ (Rubella) ສາມາດເຮັດໃຫ້ເກີດຜື່ນຄັນ ແລະໄຂ້ ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນຈະຫາຍໄປ. ແຕ່ຖ້າ ແມ່ຍິງຖືພາ ໄດ້ຮັບເຊື້ອໝາກແດງນ້ອຍ (Rubella), ມັນຈະເປັນ ອັນຕະລາຍຕໍ່ເດັກທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ. ການສັກຢາປ້ອງກັນເດັກທຸກຄົນເຮັດໃຫ້ ໝາກແດງນ້ອຍ (Rubella)ຫາຍໄປ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ແມ່ຍິງຖືພາບໍ່ໄດ້ຕິດເຊື້ອພະຍາດນີ້. ນອກຈາກນັ້ນ, ເດັກຍິງທີ່ໄດ້ຮັບການ ສັກຢາວັກແຊງຈະບໍ່ໄດ້ຮັບເຊື້ອໝາກແດງນ້ອຍ (Rubella)ຖ້າພວກເຂົາຈະຖືພາຕອນເຂົາ |
ວັກແຊ້ງ HPV ປ້ອງກັນ human papillomavirus | |
ເດັກຍິງຕ້ອງສັກຢາວັກແຊ້ງ 2 ຫາ 3 ຄັ້ງ, ຂຶ້ນກັບອາຍຸຂອງເຂົາເຈົ້າ.
|
ຢາວັກແຊງປ້ອງກັນມະເຮັງປາກມົດລູກໃນແມ່ຍິງ ແລະ ບາງມະເຮັງໃນຜູ້ຊາຍ. ມັນເປັນສິ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸດສໍາລັບ ເດັກຍິງ, ແຕ່ຖ້າງົບປະມານ ແລະ ຈັດຫາວັກແຊ້ງຕ່າງໆ ໄດ້ອະນຸມັດ, ບາງປະເທດຊ່ວຍເດັກຊາຍໃຫ້ໄດ້ຮັບການ ສັກຢາວັກແຊ້ງຊະນິດນີ້ເຊັ່ນກັນ. |
ຢາວັກແຊ້ງທີ່ໃຊ້ໃນບາງພື້ນທີ່ ແລະ ວັກແຊ້ງອື່ນໆທີ່ໃຫ້ພຽງແຕ່ຄົນຈໍາເປັນເທົ່ານັ້ນ
ອະຫິວາ
ອະຫິວາ ແມ່ນ ພະຍາດຖອກທ້ອງທີ່ສາມາດເອົາຊີວິດຄົນໄດ້ຍ້ອນການຂາດນໍ້າ, ໂດຍສະເພາະແອນ້ອຍ ແລະ ເດັກນ້ອຍ.
ຢາວັກແຊ້ງປ້ອງກັນອະຫິວາແມ່ນກິນເອົາ ແລະ ໃຊ້ໃນບ່ອນທີ່ມີການເລີ່ມຕົ້ນລະບາດ ຫຼື ອາດຈະເກີດຂຶ້ນ, ໂດຍສະ ເພາະຢູ່ໃນທີ່ພັກຊົ່ວຄາວ ຫຼືບ່ອນພັກຂອງຊາວອົບພະຍົບ ຫຼື ຄົນທີ່ຖືກຍົກຍ້າຍອາໃສຢູ່. ຈໍາເປັນຕ້ອງມີການໃຫ້ຢາ 2 ຫຼື 3 ຄັ້ງໂດຍອີງໃສ່ຜູ້ຜະລິດວັກແຊ້ງ. ຖ້າພະຍາດອະຫິວາຈະກັບມາລະບາດອີກໃນບ່ອນນັ້ນໆ, ຜູ້ຄົນອາດຈະ ຕ້ອງໄດ້ຮັບຢາວັກແຊ້ງເຕັມຊຸດອີກຄັ້ງ ຫຼື ພຽງຢາວັກແຊ້ງຊໍ້າເພື່ອກະຕຸ້ນການປ້ອງກັນພຽງແຕ່ 1 ຄັ້ງ.
ແມ່ຍິງກໍາລັງຖືພາ ແລະ ລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ້ານົມແມ່ ແລະ ຜູ້ທີ່ມີເຊື້ອ HIV ຄວນຈະຖືກໃຫ້ເຂົ້າໃນການລົນນະລົງ ສັກຢາວັກແຊ້ງປ້ອງກັນອະຫິວາ.
ການຕິດເຊື້ອ Meningococcal
ວັກແຊ້ງປ້ອງກັນການຕິດເຊື້ອໂລກເຍື່ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບທີ່ມັກຈະມີຢູ່ຫຼາຍໃນທົ່ວປະເທດໃນພາກເໜືອ ແລະ ພາກກາງຂອງປະເທດອາຟຣິກກາ. ວັກແຊ້ງແມ່ນສໍາລັບທັງເດັກ ແລະ ຜູ້ໃຫຍ່. ພະນັກງານສາທາລະນະສຸກ ກໍ່ຕ້ອງໄດ້ຮັບວັກແຊ້ງຊະນິດນີ້ເຊັ່ນກັນເມື່ອມີການລະບາດຂອງໂລກນີ້. ມັນປອດໄພສໍາລັບແມ່ຍິງຖືພາ. ຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບວັກແຊ້ງ 1 ຫຼື 2 ຄັ້ງໂດຍອີງໃສ່ຜູ້ຜະລິດວັກແຊ້ງ. ພື້ນທີ່ແຕກຕ່າງກັນໃຊ້ວັກແຊ້ງຊະນິດ ນີ້ແມ່ນເໝາະກັນກັບເຊື້ອໂລກເຍື່ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບທີ່ມີຢູ່ບ່ອນຫັ້ນ.
ໄຂ້ເຫຼືອງ
ໄຂ້ເຫຼືອງແມ່ນໄວຣັດສ໌ທີ່ມາກັບຍຸງ. ເມື່ອໄຂ້ເຫຼືອງມາຮອດຍຸກໃໝ່, ມັນຈະແຜ່ຂະຫຍາຍໄວ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍໂດຍສະເພາະແມ່ນເດັກນ້ອຍ.
ບ່ອນທີ່ມັກມີໄຂ້ເຫຼືອງ, ໃຫ້ວັກແຊ້ງແກ່ເດັກ 1 ຄັ້ງໃນເວລາດຽວທີ່ໃຫ້ວັກແຊ້ງໄຂ້ໝາກແດງນ້ອຍ, ຕອນ 9 ຫາ 12 ເດືອນ. ຖ້າໄຂ້ເຫຼືອງລະບາດໃນພື້ນທີ່ໃໝ່ ໃຫ້ຢາວັກແຊ້ງແກ່ທຸກຄົນ ລວມທັງແອນ້ອຍອາຍຸຫຼາຍກວ່າ 6 ເດືອນ.
ເຍື້ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບ Japanese encephalitis
ເຍື້ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບ JE ແມ່ນ ໄວຣັດສ໌ທີ່ມາກັບ ແລະແຜ່ຂະຫຍາຍໂດຍຍຸງໃນພາກພື້ນອາຊີ. ແຜນການລົນນະລົງສັກຢາກັນວັກແຊ້ງປ້ອງກັນພະຍາດຄັ້ງທໍາອິດແມ່ນ ອາດມີເປົ້າໝາຍສໍາລັບເດັກນ້ອຍອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 15 ປີ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ພຽງແອນ້ອຍເກີດໃໝ່ແມ່ນ ຕ້ອງໄດ້ສັກຢາວັກແຊ້ງ. ເດັກຕ້ອງການສັກຢາວັກແຊ້ງ 1 ຫຼື 2 ຄັ້ງ, ອີງຕາມຜູ້ຜະລິດຢາວັກແຊ້ງ.
ໄຂ້ເຫັບ/ເຍື້ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບຍ້ອນເຫັບ
ເຍື້ອຫຸ້ມສະໝອງອັກເສບນີ້ແມ່ນມາກັບເຫັບໝັດ, ແມງໄມ້ຂະໜາດນ້ອຍທີ່ກັດ ແລ້ວມຸດເຂົ້າໄປໃນຜິວໜັງ ແລະ ຍາກທີ່ຈະເຫັນ.
ເດັກນ້ອຍຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບການສັກວັກແຊ້ງ 3 ຄັ້ງ, ເຊິ່ງຄັ້ງທໍາອິດແຕ່ 1 ຫຼື 3 ປີ, ຄັ້ງທີ່ 2 ແມ່ນ 1 ຫາ 7 ເດືອນຕໍ່ມາ, ແລະ ຄັ້ງທີ່ 3 ແມ່ນ 9 ຫາ 12 ເດືອນຫຼັງຈາກເຂັມທີ່ສອງ, ຂຶ້ນກັບຊະນິດ ແລະ ຜູ້ຜະລິດວັກແຊ້ງ. ບ່ອນທີ່ເຫັບເປັນຫຼາຍ, ຕ້ອງມີການສັກຊໍ້າທຸກ 3 ຫາ 5 ປີ. ເນື່ອງຈາກວ່າຄວາມເຈັບ ນີ້ແມ່ນເປັນອັນຕະລາຍ ໂດຍສະເພາະກັບຜູ້ສູງອາຍຸ, ການໂຄສະນາອາດຈະສຸມໃສ່ການສັກຢາວັກແຊ້ງໃຫຜູ້ໃຫຍ່ອາຍຸຫຼາຍກວ່າ 50 ປີ.
ຕັບອັກເສບ A
ຕັບອັກເສບ A ແມ່ນລະບາດໂດຍອາຫານ ຫຼືນ້ຳທີ່ປົນເປື້ອນ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ຕັບ. ມັນເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມ ເມື່ອຍຫຼາຍ, ບາງຄັ້ງເປັນຫຼາຍເດືອນ. ມັນຈະຫາຍໄປດ້ວຍຕົນເອງ ແລະຈະບໍ່ກັບມາ. ບ່ອນທີ່ຕັບອັກເສບ A ເປັນຫຼາຍ, ບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງມີການສັກຢາປ້ອງກັນແຕ່ບ່ອນທີ່ຄົນສ່ວນໃຫຍ່ບໍ່ເຄີຍມີພະຍາດ, ຢາວັກແຊ້ງຈະປ້ອງ ກັນຄວາມເຈັບປ່ວຍໄດ້.
ການສັກຢາວັກແຊ້ງຈະແມ່ນ 1 ຫຼື 2 ຄັ້ງແມ່ນຂຶ້ນກັບຜູ້ຜະລິດຢາວ່າຈະໃຫ້ໃນປະລິມານເທົ່າໃດ ແລະຈັກຄັ້ງ. ເມື່ອເດັກນ້ອຍໄດ້ຮັບຢາຢ່າງເປັນປົກກະຕິ, ການສັກຢາຄັ້ງທໍາອິດແມ່ນໃຫ້ຢູ່ໃນອາຍຸປະມານ 12 ເດືອນ, ແລະຄັ້ງທີສອງ 6 ຫາ 18 ເດືອນຕໍ່ມາ.
ອີສຸກອີໃສ (varicella)
ວັກແຊ້ງປ້ອງກັນອີສຸກສີໃສນີ້, ຈະເຮັດໃຫ້ມີໄຂ້, ພື່ນ, ຄັນ ແລະ ເມື່ອຍເປັນເວລາ 1 ຫຼື 2 ອາທິດ. ການສັກຢາວັກແຊ້ງແມ່ນຂຶ້ນກັບຜູ້ຜະລິດວ່າຈະສັກຈັກຄັ້ງ, ການສັກຢາ 1 ຫຼື 2 ຄັ້ງແມ່ນໃຫ້ແກ່ເດັກທຸກໆຄົນ, ແລະ ບາງຄັ້ງເດັກໃຫຍ່ ແລະ ຜູ້ໃຫຍ່.
ໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່/ໄຂ້ຫວັດສັດປີກ (flu)
ໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່ (flu) ແມ່ນຊື່ສໍາລັບກຸ່ມໄວຣັດສ໌ທີ່ແຜ່ລາມໃນສອງສາມເດືອນທຸກໆປີ, ເຊິ່ງເປັນສາເຫດກໍ່ໃຫ້ມີໄຂ້, ໜາວສັ່ນ ແລະອາການອື່ນໆທີ່ຄ້າຍຄືກັບອາການເປັນໄຂ້ຫັວດທົ່ວໄປແຕ່ຮ້າຍແຮງກວ່າ. ຄົນສ່ວນໃຫຍ່ຈະຟື້ນ ຕົວຈາກໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່, ແຕ່ມັນອາດຈະຮ້າຍແຮງສໍາລັບເດັກນ້ອຍ, ຜູ້ເຖົ້າແກ່, ຫຼືຜູ້ທີ່ມີບັນຫາສຸຂະພາບ. ຢາວັກ ແຊ້ງໃໝ່ແມ່ນຖືກເຮັດຂື້ນໃນແຕ່ລະປີເພື່ອປ້ອງກັນການປ່ຽນແປງໄວຣັດສ໌ໄຂ້ຫວັດສັດປີກ. ການສັກຢາສໍາລັບ ແມ່ຍິງທີ່ຖືພາມັກຈະມີຄວາມສໍາຄັນເພາະວ່າພວກເຂົາຈະຖ່າຍທອດການປ້ອງກັນໃຫ້ເດັກທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ, ຜູ້ທີ່ບໍ່ສາມາດໄດ້ຮັບການສັກຢາວັກແຊ້ງປ້ອງກັນໄຂ້ຫວັດສັດປີກຈົນກ່ວາຢ່າງໜ້ອຍ 6 ເດືອນ.
ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວການສັກຢາແມ່ນ ໄດ້ຮັບ 1 ຄັ້ງໃນແຕ່ລະປີ. ເດັກນ້ອຍ 6 ເດືອນ ຫາ 5 ປີຈະໄດ້ຮັບການສັກຢາ 2 ຄັ້ງ, ຫ່າງກັນ 4 ອາທິດຈາກການສັກຢາຄັ້ງທໍາອິດ.
ໄຂ້ທໍລະພິດ
ໄຂ້ທໍລະພິດແມ່ນ ການຕິດເຊື້ອທີ່ພາເຮັດໃຫ້ເປັນໄຂ້, ຮາກ ແລະ ອາການອື່ນໆ. ມັນສາມາດປິ່ນປົວດ້ວຍການໃຫ້ ຢາຕ້ານເຊື້ອ. ໄຂ້ທໍລະພິດແຜ່ເຊື້ອຈາກຄົນໜຶ່ງສູ່ຄົນອື່ນຜ່ານທາງອາຫານ ຫຼື ນໍ້າ. ການລ້າງມື ແລະ ການເຂົ້າ ເຖິງສຸຂາພິບານ ແລະ ນໍ້າສະອາດປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ແຜ່ເຊື້ອໄດ້. ຢາວັກແຊ້ງປ້ອງກັນພະຍາດທໍລະພິດມີ 2 ຮູບແບບ: ແບບຢາສັກ ແລະ ຢາເມັດ. ຢາວັກແຊ້ງມັນໄດ້ຖືກໃຊ້ໃນຊ່ວງທີ່ມີການລະບາດຂອງພະຍາດທໍລະພິດ ແລະ ໃຊ້ກັບບຸກຄົນທີ່ຈະເດີນທາງໄປໃນພື້ນທີ່ມີການລະບາດນັ້ນ.
ພະຍາດວໍ້
ເຊື້ອວໍ້ ເປັນເຊື້ອໄວຣັດສ໌ທີ່ຕິດມາຈາກສັດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນໝາ ຫຼື ເຈຍ. ພະຍາດວໍ້ເປັນພະຍາດບໍ່ມັກເກີດມີໃນບາງປະເທດ ແລະອາດມີຫຼາຍໃນບາງປະເທດ. ການສັກຢາວັກແຊ້ງໃຫ້ໝາທຸກໂຕແມ່ນສາມາດຫຼຸດ ຄວາມສ່ຽງຕໍ່ຄົນເຮົາ. ຖ້າສັດທີ່ມີເຊື້ອວໍ້ກັດຜູ້ໃດ, ຜູ້ນັ້ນຕ້ອງການສັກຊຸດຢາປ້ອງກັນວໍ້ເລີ່ມຕົ້ນທັນທີ ແລະ ພວກເຂົາອາດຈະຕ້ອງການສັກຢາປ້ອງກັນພະຍາດ rabies immunoglobulin. ລ້າງບ່ອນຖືກກັດໃຫ້ດີທີ່ສຸດດ້ວຍສະບູ ແລະ ສິ່ງສໍາຄັນແມ່ນລ້າງນ້ໍາຢ່າງໜ້ອຍ 15 ນາທີ.
ການນໍາໃຊ້ຢາວັກແຊ້ງພະຍາດວໍ້ຫຼັງຈາກສັດກັດ: ເມື່ອຄົນເຈັບຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ສັກຢາປ້ອງກັນ immunoglobulin ແລະ ພະຍາດວໍ້, ໃຫ້ໃຊ້ immunoglobulin ກ່ອນແລ້ວໃຊ້ເຂັມສັກຢາສະອາດທີ່ ແຕກຕ່າງກັນ. ສັກຢາວັກແຊ້ງຄົບໃນປະລິມານ (0.5 ມລ ຫຼື 1 ມລ ຂຶ້ນກັບຜູ້ຜະລິດວັກແຊ້ງ) ເຂົ້າໄປໃນ ກ້າມແຂນເບື້ອງເທິງໃນມື້ທີ່ຖືກກັດ, ແລະ ອີກເທື່ອໜຶ່ງໃນມື້ທີ 3 ແລະມື້ 7 ຕໍ່ມາ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ການສັກຢາ ທີສີ່ແມ່ນໃນລະຫວ່າງມື້ທີ່ 14 (2 ອາທິດ) ແລະ ມື້ 28 (4 ອາທິດ) ຫຼັງຈາກຖືກກັດ. ສໍາລັບເດັກນ້ອຍທີ່ 2 ປີ ຫຼືນ້ອຍກວ່າ, ການສັກຢາແມ່ນໃຫ້ຢູ່ກົກຂາຂ້າງເທິງ. ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ສັກຢາວັກແຊ້ງປ້ອງກັນພະຍາດວໍ້ໃສ່ກະໂພກ.
ເຖິງແມ່ນວ່າບໍ່ມີວັກແຊ້ງປ້ອງກັນພະຍາດວໍ້, ການລ້າງຜິວໃຫ້ສະອາດດີທັນທີທັນໃດ ແລະການສັກຢາວັກແຊງວໍ້ ຈະສາມາດຊ່ວຍປ້ອງກັນການເປັນພະຍາດວໍ້.
ການສັກຢາວັກແຊ້ງວໍ້ແມ່ນເພື່ອປ້ອງກັນພະຍາດວໍ້ກ່ອນທີ່ຄົນ ຈະຖືກກັດແມ່ນເປັນສິ່ງທີ່ຈຳເປັນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກໂດຍກົງກັບສັດຕ່າງໆ ເຊິ່ງສັດເຫຼົ່ານັ້ນອາດຈະເປັນພະຍາດວໍ້ໄດ້.