Hesperian Health Guides
ວິທີການໃນການລົດຄວາມດັນເລືອດ ແລະຊ່ວຍຮັກສາສຸຂະພາບຫົວໃຈຂອງເຈົ້າ
ຂໍ້ມູນສຸຂະພາບ > ປຶ້ມຢູ່ໄກແພດສະບັບປັບປຸງໃໝ່ > ພະຍາດຫົວໃຈ ແລະ ໂລກຄວາມດັນເລືອດສູງ > ວິທີການໃນການລົດຄວາມດັນເລືອດ ແລະຊ່ວຍຮັກສາສຸຂະພາບຫົວໃຈຂອງເຈົ້າ
ບໍ່ໃຫ້ກິນອາຫານເຄັມຫຼາຍ. ກ່ອນຈະຊື້ອາຫານກະປ໋ອງ ຫຼືອາຫານບັນຈຸໃນຫໍ່ ຫຼື ກ໋ອງ, ໃຫ້ອ່ານສະຫຼາກຕິດຂ້າງຫໍ່ ຫຼື ກະປ໋ອງເພື່ອເບິ່ງວ່າໃນອາຫານນັ້ນມີສ່ວນປະສົມຂອງເກືອ (ເກືອໂຊດຽມ (sodium)) ຫຼາຍປານໃດ. ອາຫານສຳເລັດຮູບບັນຈຸໃນກະປ໋ອງ, ຫໍ່ ຫຼື ກ໋ອງ ອາດມີເກືອປະສົມໃນອາຫານດັ່ງກ່າວນັ້ນຫຼາຍເກີນໄປ ເຖິງແມ່ນວ່າມັນຈະບໍ່ມີລົດຊາດເຄັມກໍ່ຕາມ. ໃຫ້ແຕ່ງ ຫຼື ເຮັດ ອາຫານກິນເອງ ໂດຍໃຊ້ອາຫານສົດ ແລະບໍ່ໃສ່ເກືອ. ໃຫ້ຕົກແຕ່ງກິ່ນແລະລົດຊາດອາຫານ ດ້ວຍໝາກນາວ, ກະທຽມ ແລະເຄື່ອງເທດອື່ນໆແທນເກືອ. ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ນຳ້ສະອິ້ວ, ຊຸບ (ໄກ່, ໝູ່, …) ກ້ອນ, ແປ້ງນົວ, ນຳ້ຊ໋ອດສະເຕັກ, ນຳ້ໝາກເລັ່ນ, ອາຫານດອງຕ່າງໆ, ຜັກບົ່ວດອງ ແລະ ກະທຽມດອງ ແມ່ນມີເກືອຫຼາຍເກີນໄປ ເຊິ່ງມັນເປັນຜົນເສຍຕໍ່ສຸຂະພາບຜູ້ບໍລິໂພກ.
| ໝີ່ສຳເລັດຮູບ, ແກງ (ຊຸ໋ບ) ສຳເຮັດຮູບ, ຊຸບນຳ້ໃສສຳເລັດຮູບ, ແລະ ຊອງເຄື່ອງປຸງລົດຊະນິດຕ່າງໆ ແມ່ນມີສ່ວນປະສົມຂອງສານເຄມີຫຼາຍຊະນິດແລະເກືອ (ເອີ້ນວ່າ ໂຊດຽມ (sodium) ຂຽນໃນສະຫຼາກຕ່າງໆ). ສ່ວນປະສົມຕ່າງໆດັ່ງກ່າວນັ້ນແມ່ນບໍ່ເປັນຜົນດີຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງເຈົ້າ. |  ໃນຊຸ໋ບກ້ອນແຕ່ລະກ້ອນແມ່ນມີເກືອໂຊດຽມ 2000 ມກ, ເຊິ່ງຫຼາຍກວ່າປະລິມານທີ່ຮ່າງກາຍຂອງຄົນສ່ວນໃຫຍ່ຕ້ອງການຕໍ່ມື້. |
ຮັກສານຳ້ໜັກຮ່າງກາຍໃຫ້ພໍດີ. ຖ້ານຳ້ໜັກເຈົ້າຫຼາຍເກີນໄປ, ພຽງແຕ່ລົດນຳ້ໜັກລົງສອງສາມກິໂລ ກໍ່ສາມາດຊ່ວຍລົດຄວາມດັນເລືອດລົງໄດ້ແລ້ວ. ບາງຄັ້ງ ການກິນອາຫານຫຼັກປະເພດທາດແປ້ງໃຫ້ໜ້ອຍລົງ (ເຂົ້າ, ເຂົ້າໂພດ, ມັນຕົ້ນ) ໃນຄາບເຂົ້າແຕ່ລະຄາບ, ແຕ່ງອາຫານໂດຍໃຊ້ນຳ້ມັນໃຫ້ໜ້ອຍລົງ, ຫຼື ເຊົາເຄື່ອງດື່ມປະເພດນຳ້ຫວານ ເຊັ່ນ: Coca-Cola, ແລະເຄື່ອງດື່ມຫວານອື່ນໆ ກໍ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຈົ້າລົດນຳ້ໜັກຂອງຕົນເອງລົງໄດ້ເລັກນ້ອຍໂດຍບໍ່ໄດ້ໃຊ້ຄວາມພະຍາຍາມຫຍັງຫຼາຍເກີນໄປ. ເຈົ້າກໍ່ຈະຄ່ອຍໆລຶ້ງເຄີຍກັບການດື່ມຊາ ຫຼື ກາເຟ ທີ່ມີນຳ້ຕານໜ້ອຍລົງ ໂດຍການລົດປະລິມານນຳ້ຕານໃນຊາ ຫຼື ກາເຟນັ້ນລົງທິດລະໜ້ອຍ.
ເຊົາສູບຢາ. ການສູບຢາເຮັດໃຫ້ເກີດມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະເປັນໂລກຫົວໃຈວາຍ ຫຼື ເສັ້ນເລືອດສະໝອງຕີບ ຫຼື ແຕກ (stroke). ເຖິງວ່າໄດ້ສູບຢາມາເປັນເວລາຫຼາຍປີແລ້ວກໍ່ຕາມ, ການເຊົາສູບຢາກໍ່ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ສຸຂະພາບຂອງເຈົ້າດີຂຶ້ນໄດ້. ສຳລັບຂໍ້ມູນລະອຽດຂອງການຊ່ວຍໃຫ້ເຊົາສູບຢາ, ໃຫ້ເບິ່ງໃນບົດ ຢາເສບຕິດ, ເຫຼົ້າ ແລະຢາສູບ (ກຳລັງພັດທະນາ).
ບໍ່ດື່ມເຫຼົ້າ ຫຼືເຄື່ອງດື່ມມີສ່ວນປະສົມຂອງເຫຼົ້າຫຼາຍ. ການດື່ມເຫຼົ້າພາໃຫ້ມີໂອກາດທີ່ຈະເປັນໂລກຫົວໃຈຫຼາຍຂຶ້ນ. ການດື່ມເຄື່ອງດື່ມປະເພດເຫຼົ້າຫຼາຍກວ່າ 1 ຫຼື 2 ຈອກ ຕໍ່ມື້ ຖືວ່າເປັນການດື່ມເຫຼົ້າຫຼາຍເກີນໄປ.
 |
| ຕາມປົກກະຕິແລ້ວ ຄົນສູງອາຍຸ ທີ່ຍ່າງໄປມາທຸກມື້ ແລະ ສືບຕໍ່ເຮັດກິດຈະກຳປະຈຳວັນຂອງຕົນໃຫ້ຫຼາຍເທົ່າທີ່ຈະຫຼາຍໄດ້ນັ້ນ ມັກຈະມີຄວາມຮູ້ສຶກ ແລະ ສຸຂະພາບແຂງແຮງດີຂຶ້ນຫຼາຍ. |
ເຄື່ອນໄຫວຮ່າງກາຍຂອງເຈົ້າ — ໃຫ້ຮ່າງກາຍໄດ້ອອກກຳລັງກາຍໃນແຕ່ລະມື້. ຍ່າງໄວອອກກຳລັງກາຍມື້ລະ 30 ນາທີ ແມ່ນໄດ້ຜົນດີສຳລັບຫຼາຍຄົນ. ການອອກກຳລັງກາຍ ຫຼືເຮັດກິດຈະກຳຕ່າງໆກັບຜູ້ອື່ນໆນັ້ນມັນມ່ວນ ແລະກໍ່ປອດໄພຫຼາຍກວ່າ. ບັນດາກິດຈະກຳຕ່າງໆທີ່ຄົນເຮົາຕ້ອງໄດ້ເຮັດ ເຊັ່ນວ່າ: ການເຮັດໄຮ່ເຮັດນາ, ເຮັດສວນ, ອະນາໄມ ແລະການພາລູກຫຼານໄປຫຼິ້ນຂ້າງນອກບ້ານ ກໍ່ລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັນວິທີການທີ່ດີທີ່ໃຫ້ຮ່າງກາຍໄດ້ເຄື່ອນໄຫວ.
ຜ່ອນຄາຍຄວາມຕຶງຄຽດ. ພະຍາຍາມເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍ ແລະຈິດໃຈຕົນເອງຜ່ອນຄາຍ. ໃຫ້ຊອກຫາວິທີທາງໃນການຜ່ອນຄາຍຮ່າງກາຍແລະຈິດໃຈໃຫ້ສະຫງົບໂດຍການລອງເບິ່ງຫຼາຍໆວິທີ ເພື່ອເບິ່ງວ່າວິທີໃດໄດ້ຜົນດີທີ່ສຸດສຳລັບຕົວເຈົ້າ. ບາງຄົນຜ່ອນຄາຍຮ່າງກາຍແລະຈິດໃຈໃຫ້ສະຫງົບໂດຍການນັ່ງສະມາທິ, ຫຼິ້ນໂຍຄະ, ພາວະນາ, ຫຼື ວິທີທາງອື່ນໆຕາມຮີດຄອງທີ່ເຄີຍຖືປະຕິບັດກັນມາ. ບາງຄົນຈະຮູ້ສຶກດີພາຍຫຼັງການອອກແຮງງານ ຫຼືື ອອກກຳລັງກາຍໜັກ. ຕາມທຳມະດາແລ້ວ ມັນຈະຊ່ວຍສ້າງສາຍສຳພັນອັນດີກັບບຸກຄົນ ຫຼື ກຸ່ມຄົນ ທີ່ເຈົ້າສາມາດແບ່ງປັນຄວາມຮູ້ສຶກນຳກັນໄດ້.
ຮ່ວມມືກັບຄົນອື່ນໆເພື່ອຊ່ວຍສົ່ງເສີມສຸຂະພາບຂອງເຈົ້າ ແລະ ຂອງຊຸມຊົນ. ຮ່ວມກັນຈັດຕັ້ງເປັນກຸ່ມຂຶ້ນມາເພື່ອແບ່ງປັນແນວຄວາມຄິດທີ່ດີ ແລະເຮັດກິດຈະກຳຕ່າງໆທີ່ເປັນການປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການສົ່ງເສີມສຸຂະພາບທີ່ດີໃຫ້ແກ່ກັນແລະກັນ. ເພື່ອລົດບັນຫາໂລກຄວາມດັນເລືອດສູງ ແລະ ພະຍາດຫົວໃຈໃນຊຸມຊົນ (ຫຼືໃນບ້ານ) ຂອງເຈົ້າ, ໃຫ້ປັບໃຊ້ແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບ ການດຳເນີນການຂອງຊຸມຊົນເພື່ອປ້ອງກັນໂລກເບົາຫວານ. ຕົວຢ່າງ, ການເຮັດສວນປູກຝັງ ຫຼື ການແບ່ງປັນວິທີການທີ່ດີກວ່າໃນການແຕ່ງກິນຂອງຊຸມຊົນ ສາມາດປ້ອງກັນພະຍາດຫົວໃຈທີ່ຈະເກີດໃນອະນາຄົດໄດ້ຫຼາຍກໍລະນີ ແລະພ້ອມນີ້ກໍ່ຍັງເປັນການເຕົ້າໂຮມປະຊາຊົນໃນຊຸມຊົນເພື່ອຮ່ວມມືກັນພັດທະນາປັບປຸງຊຸມຊົນໃນດ້ານຕ່າງໆໃຫ້ດີຂຶ້ນ.
ຖ້າເຈົ້າມີຄວາມດັນເລືອດສູງ ຫຼື ມີບັນຫາກ່ຽວກັບຫົວໃຈ
ການພົບວ່າຕົນເອງມີຄວາມດັນເລືອດສູງ ຫຼື ມີບັນຫາກ່ຽວກັບຫົວໃຈນັ້ນເປັນສິ່ງທີ່ໜ້າວິຕົກກັງວົນໃຈ. ຫາກເປັນໂລກເບົາຫວານ, ເຈົ້າກໍ່ສາມາດທີ່ຈະຄຸ້ມຄອງບັນຫາກ່ຽວກັບຫົວໃຈ ແລະຄວາມດັນເລືອດ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມັນນຳໄປສູ່ການເຈັບປ່ວຍ ຫຼື ຕົກຢູ່ໃນພາວະສຸກເສີນ, ແລະເຈົ້າເອງກໍ່ຈະມີຄວາມຮູ້ສຶກສະບາຍໃຈຫຼາຍຂຶ້ນ. ສຳລັບການປິ່ນປົວບັນຫາກ່ຽວກັບຫົວໃຈນັ້ນ ບໍ່ວ່າເຈົ້າຈະຈຳເປັນໃຊ້ຢາ ຫຼື ບໍ່ກໍ່ຕາມ, ແຕ່ເຈົ້າອາດຈະຮູ້ສຶກດີຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າເດີມ ເມື່ອເຈົ້າໄດ້ເຄື່ອນໄຫວຮ່າງກາຍຫຼາຍຂຶ້ນ ແລະ ປ່ຽນແປງສິ່ງທີ່ເຈົ້າກິນເປັນອາຫານ. ຍ້ອນເຫດຜົນນີ້ເອງ ທີ່ຫຼາຍຄົນຕັດສິນໃຈວ່າ ການກວດພົບຄວາມດັນເລືືອດສູງ, ພະຍາດຫົວໃຈ, ຫຼື ໂລກເບົາຫວານທີ່ພວກຕົນເປັນ — ແລະໄດ້ປິ່ນປົວມັນ — ມັນຄ້າຍໆກັບວ່າພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບໂອກາດຊີວິດອີກເທື່ອໜຶ່ງ (ເບິ່ງບົດ ໂລກເບົາຫວານ).
ການປັບປ່ຽນຕົນເອງໃຫ້ຄຸ້ນເຄີຍກັບອາຫານການກິນແນວໃໝ່ ແລະວິຖີດຳລົງຊີວິດແບບໃໝ່ນັ້ນ ຈະງ່າຍຂຶ້ນຫຼາຍເມື່ອທຸກຄົນໃນຄອບຄົວຊ່ວຍເຫຼືອ ແລະເຮັດການປ່ຽນແປງນັ້ນນຳກັນ. ການອອກກຳລັງກາຍ ແລະການເຄື່ອນໄຫວຮ່າງກາຍນັ້ນຈະເປັນການງ່າຍຂຶ້ນຫຼາຍ ຖ້າເຈົ້າມີແຜນເຮັດກິດຈະກຳທີ່ມ່ວນຊື່ນເປັນປົກກະຕິ ຮ່ວມກັບສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ ແລະໝູ່ເພື່ອນ, ເຊັ່ນວ່າ: ການໄປຍ່າງອອກກຳລັງກາຍນຳກັນຕາມຈຸດປະສົງຂອງເຈົ້າ ຫຼື ການເຕັ້ນລຳອອກກຳລັງກາຍ. ເມື່ອໃດເປັນໄປໄດ້ ແມ່ນໃຫ້ເຮັດວຽກຮ່ວມກັນກັບຜູ້ອື່ນໆເພື່ອລົດສະພາບຄວາມເຄັ່ງຄຽດລົງ.
 |
 |
| ຂ້ອຍປູກພືດຜັກຕ່າງໆໃສ່ພື້ນທີ່ວ່າງຂ້າງເຮືອນຂ້ອຍ. | ຂ້ອຍຫຼິ້ນກັບລູກໆຂອງຂ້ອຍທຸກແລງ. |
| ຄົນເຮົາມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງໃນການຄິດຫາວິທີການເພື່ອໃຫ້ໄດ້ອອກກຳລັງກາຍຫຼາຍຂຶ້ນ ແລະ ກິນອາຫານທີ່ດີຕໍ່ສຸຂະພາບ. ເຈົ້າເດຈະເຮັດຫຍັງ? | |
ໃນຊຸມຊົນ (ບ້ານ) ຂອງເຈົ້າ, ອາດມີຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ຫຼາຍຄົນທີ່ຕ້ອງການໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ຕ້ອງການຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອທາງດ້ານສຸຂະພາບ. ການເຕົ້າໂຮມເອົາຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ມາຫາກັນ ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາເຈົ້າຕໍ່ສູ້ກັບໂລກຫົວໃຈ, ໂລກເບົາຫວານ, ແລະຄວາມຮູ້ສຶກໂສກເສົ້າຈາກການຢູ່ຜູ້ດຽວໄດ້.
ບາງຄອບຄົວອາໃສຢູ່ໃນເມືອງໂຊເວໂຕ (Soweto) ປະເທດອາຟາຣິກາໃຕ້ ມາເປັນເວລາຫຼາຍສິບປີ. ແຕ່ຍ້ອນວ່າຄົນໜຸ່ມສາວໄປຊອກວຽກເຮັດຢູ່ບ່ອນອື່ນທີ່ຫ່າງໄກຈາກເມືອງໂຊເວໂຕ, ເຊິ່ງບາງຄັ້ງຄາວພວກເຂົາກໍ່ຕ້ອງໄດ້ປະບ້ານເກີດເມືອງນອນ ແລະພໍ່ແມ່ຜູ້ແກ່ຊະລາໄວ້ຂ້າງຫຼັງ. ເພື່ອໃຫ້ມີລາຍຮັບພຽງພໍສຳລັບການລ້ຽງຊີບ, ບັນດາພໍ່ແມ່ຊະລາທີ່ຍັງຢູ່ໃນເມືອງໂຊເວໂຕກໍ່ເອົາຕອນດິນຫວ່າງຂອງຕົນໃຫ້ຄົນມາຈາກເຂດນອກເຊົ່າປຸກຫ້ອງພັກຢູ່, ຫ້ອງລະຄອບຄົວ. ປະຈຸບັນນີ້ເມືອງໂຊເວໂຕແມ່ນແອອັດຫຼາຍ ແລະບັນດາເພື່ອນບ້ານໃກ້ຄຽງກໍ່ບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ເຈີໜ້າກັນອີກ. ບັນດາຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ທີ່ມີບັນຫາສຸຂະພາບ ເຊັ່ນ: ເປັນໂລກເບົາຫວານ ແລະຄວາມດັນເລືອດສູງ ກໍ່ມັກຈະເກັບບັນຫາທີ່ຕົນມີນັ້ນໄວ້ກັບຕົວເອງ ເພາະວ່າພວກເຂົາບໍ່ກ້າຈະອອກມາຢູ່ຂ້າງນອກທ່າມກາງຜູ້ຄົນທີ່ຕົນເອງບໍ່ຄຸ້ນໜ້າຄຸ້ນຕາ.
ຄວາມທຸກຍາກ ຄວາມໂດດດ່ຽວ ແລະຄວາມຢ້ານ ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາເຈົ້າກິນອາຫານບໍ່ໄດ້ດີ ຍ່າງບໍ່ໄດ້ຫຼາຍ ຫຼືບໍ່ໄດ້ຮັບການດູແລທາງດ້ານສຸຂະພາບ. ເມື່ອບຸກຄະລາກອນທາງການແພດທີ່ປະຈຳໃນຄຼີນິກທ້ອງຖິ່ນລົງໄປຢ້ຽມຢາມແຕ່ລະເຮືອນກໍ່ໍ່ພົບເຫັນບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້ ແລະກໍ່ໄດ້ເລີ່ມເຊີນຊວນບັນດາຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ໃຫ້ອອກມາພົບປະໂອ້ລົມນຳກັນເປັນກຸ່ມ. ຫຼັງຈາກນັ້ນບໍ່ດົນ ພວກເຂົາເຈົ້າກໍ່ອອກມາຫາກັນເອງ ໂດຍບໍ່ມີບຸກຄະລາກອນທາງການແພດຮ່ວມນຳ, ພວກເຂົາເຈົ້າອອກໄປຍ່າງນຳກັນ, ໂອ້ລົມກັນ, ແຕ່ງກິນນຳກັນ ແລະແບ່ງປັນການສະເຫຼີມສະຫຼອງນຳກັນ. ບຸກຄະລາກອນທາງການແພດກໍ່ຍັງນຳເອົາຢາປິ່ນປົວມາໃຫ້ຜູ້ທີ່ຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ໃຊ້, ແຕ່ກໍ່ພົບວ່າດຽວນີ້ ຄວາມຕ້ອງການຢາປິ່ນປົວນັ້ນໜ້ອຍລົງ, ພວກເຂົາເຈົ້າອອກກຳລັງກາຍທຸກມື້ ແລະມ່ວນຊື່ນໃນການດຳລົງຊີວິດຫຼາຍຂຶ້ນ.
