Hesperian Health Guides
ໄຂ້ມາລາເລຍ
ຂໍ້ມູນສຸຂະພາບ > ປຶ້ມຢູ່ໄກແພດສະບັບປັບປຸງໃໝ່ > ໄຂ້ມາລາເລຍ, ໄຂ້ເລືອດອອກ, ແລະໂລກໄພໄຂ້ເຈັບອື່ນໆທີ່ເກີດຈາກຍຸງ > ໄຂ້ມາລາເລຍ
ໄຂ້ມາລາເລຍແມ່ນເກີດຈາກເຊື້ອປະຣາຊິດຊະນິດໜຶ່ງ (ເອີ້ນວ່າ “ແພຼດສ໌ໂມດຽມ (Plasmodium)) ທີ່ຕິດຕໍ່ຫາຄົນໂດຍມີຍຸງກົ້ນປ່ອງ (ມີຊື່ສາກົນວ່າ “Anopheles”) ເປັນພາຫະນະ ເຊິ່ງສ່ວນໃຫຍ່ແລ້ວ ພວກມັນກັດຄົນ ຫຼືອອກຫາກິນແຕ່ໃນເວລາກາງຄືນ. ສຳລັບກໍລະນີສ່ວນໃຫຍ່ຂອງການເປັນໄຂ້ມາລາເລຍແບບທຳມະດາ (ເຊິ່ງເອີ້ນວ່າ “ໄຂ້ມາລາເລຍແບບບໍ່ມີອາການສົນ”), ວົງຈອນຂອງໄຂ້ ແລະໜາວສັ່ນແມ່ນເປັນສິ່ງບໍ່ໜ້າມ່ວນໃຈປານໃດ ແຕ່ພວກມັນກໍ່ຈະປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍດີໄດ້ພາຍໃນເວລາສອງສາມມື້. ແຕ່ຖ້າບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວ, ໄຂ້ມາລາເລຍກໍ່ຈະການເປັນໄຂ້ທີ່ອັນຕະລາຍໄດ້ຢ່າງໄວວາ. ສະພາວະນີ້ເອີ້ນວ່າ ໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງ. ໃນເຂດທີ່ມີໂລກມາລາເລຍ, ເມື່ອຜູ້ຄົນເກີດມີອາການໄຂ້ໂດຍບໍ່ຮູ້ສາເຫດ ແມ່ນຄວນໄປໂຮງໝໍເພື່ອ ກວດເລືອດ. ຖ້າຫາກຜົນກວດເລືອດອອກມາວ່າເປັນໄຂ້ມາລາເລຍ, ຫຼື ຖ້າບໍ່ມີອຸປະກອນກວດເລືອດ ແຕ່ບຸກຄະລາກອນທາງການແພດຄິດວ່າ ຄົນເຈັບເປັນໄຂ້ມາລາເລຍ, ກໍ່ໃຫ້ເລີ່ມການປິ່ນປົວດ້ວຍຢາທັນທີ.
ໄຂ້ມາລາເລຍເກີດຈາກເຊື້ອປາຣາຊິດຫຼາຍຊະນິດແຕກຕ່າງກັນ ເຊັ່ນ: falciparum, vivax, ແລະອື່ນໆ. ພະນັກງານສາທາລະນະສຸກຈະຮູ້ດີວ່າເຊື້ອໄຂ້ມາລາເລຍຊະນິດໃດມີຢູ່ໃນເຂດທີ່ເຈົ້າອາໃສຢູ່ ແລະ ຢາປິ່ນປົວຊະນິດທີ່ຈະໄດ້ຜົນດີທີ່ສຸດ. ຫາກປາສະຈາກຢາປິ່ນປົວ, ໂລກມາລາ ເລຍກໍ່ສາມາດເປັນຄືນໄດ້ອີກຫຼາຍຄັ້ງ ຍ້ອນວ່າເຊື້ອປາຣາຊິດທີ່ພາໃຫ້ ເປັນມາລາເລຍຍັງຢູ່ໃນຕັບ ຂອງຄົນເຈັບນັ້ນຢູ່. ຢາປິ່ນປົວຊ່ວຍໃຫ້ຄົນເຈັບຫາຍດີໄດ້ໂດຍການອອກລິດກຳຈັດເຊື້ອປາຣາຊິດ ທີ່ເປັນຕົ້ນຕໍຂອງໄຂ້ມາລາເລຍນັ້ນ.
ໄຂ້ມາລາເລຍເປັນອັນຕະລາຍຫຼາຍເປັນພິເສດສຳລັບເດັກອ່ອນ, ເດັກນ້ອຍອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 5 ຂວບ, ແມ່ຍິງຖືພາ ແລະຜູ້ທີ່ມີເຊື້ອ HIV. ເມື່ອຖືພາ ຫຼື ຕິດເຊື້ອເອັດໄອວີ (HIV) ຫຼື ມີອາການເຈັບເປັນອື່ນ ຈະເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍ ຄົນເຈັບອ່ອນແອ ແລະຕ້ານທານການຕິດເຊື້ອບໍ່ໄດ້ດີ, ສະນັ້ນ ການຕິດເຊື້ອມາລາເລຍ ແລະມີອາການ ໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງນັ້ນມີໂອກາດເປັນໄປໄດ້ສູງ.
ໄຂ້ມາລາເລຍທຳມະດາ
ອາການທີ່ມັກສະແດງອອກຂອງໄຂ້ມາລາເລຍແມ່ນມີໄຂ້ ເຊິ່ງມັນຈະເປັນແລ້ວຫາຍ, ເມື່ອໄຂ້ຂຶ້ນແຕ່ລະເທື່ອ ແມ່ນຈະມີອາການໜາວສັ່ນຕາມຫຼັງມານຳທຸກຄັ້ງ. ບາງຄັ້ງຄົນເຈັບກໍ່ຈະມີເຫື່ອອອກໃນເວລາທີ່ໄຂ້ລົດລົງ. ແຕ່ກໍ່ມີໄຂ້ມາລາເລຍຫຼາຍກໍລະນີແມ່ນບໍ່ໄດ້ເປັນຄືກັນກັບຮູບແບບທີ່ໄດ້ກ່າວມາເທິງນີ້. ອາການສັນຍານສະ ແດງອອກອື່ນໆ ແມ່ນມັກພົບເຫັນເລື້ອຍ ແຕ່ກໍ່ບໍ່ໄດ້ມີຜົນກະທົບກັບໝົດທຸກຄົນ ແລະພວກມັນກໍ່ຍັງເປັນ ອາການສະແດງອອກຂອງການເຈັບເປັນອື່ນໆເຊັ່ນກັນ.
ອາການສະແດງອອກຂອງໄຂ້ມາລາເລຍທຳມະດາ
- ອາການໄຂ້ອາດຈະບໍ່ແຮງແຕ່ມັນມັກມີໄຂ້ຂຶ້ນສູງ, 39℃ (102℉) ຫຼື ສູງກວ່ານັ້ນ
- ໜາວສັ່ນ ແລະເຫື່ອອອກ
- ເຈັບຫົວ ແລະເຈັບປວດຕາມຮ່າງກາຍ
- ປຸ້ນທ້ອງປວດຮາກ, ຮາກ, ບໍ່ຢາກອາຫານ
- ຮ່າງກາຍຫຼ່າເຫຼືອງ ແລະອ່ອນແອຍ້ອນໂລກເລືອດຈາງ
- ຜິວໜັງ ແລະຕາຊີດເຫຼືອງພໍປະມານ (ສ່ວນຂອງຕາຂາວ ຫຼື ຜິວໜັງຂອງຜູ້ທີ່ມີສີຜິວແຈ້ງ ແດ່ນັ້ນ ຈະມີສີເຫຼືອງ)
- ມ້າມໃຫຍ່ (ພະນັກງານສາທາລະນະສຸກຮູ້ສຶກໄດ້ດ້ວຍການກວດທ້ອງຄົນເຈັບ)
ການກວດເລືອດຈະຢືນຢັນໄດ້ວ່າຄົນເຈັບເປັນໄຂ້ມາລາເລຍຫຼືບໍ່. ການກວດຫາເຊື້ອມາລາເລຍບາງຢ່າງ ແມ່ນຈຳເປັນໃຊ້ກ້ອງຈຸລະທັດ ແຕ່ບຸກຄະລາກອນປະຈຳບ້ານ ຫຼືປະຈຳຕາມຊຸມຊົນໃຊ້ຊຸດເຄື່ອງມື ກວດວິເຄາະຢືນຢັນເຊື້ອມາລາເລຍແບບວ່ອງໄວ ເຊິ່ງໃຊ້ເລືອດພຽງຢົດດຽວ. ຍ້ອນວ່າໂລກມາລາເລຍ ທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍດີນັ້ນ ສາມາດເປັນສາເຫດພາໃຫ້ມີໄຂ້ແລະໜາວສັ່ນຫຼາຍຄັ້ງ ໃນຊ່ວງໄລຍະ ເວລາສອງສາມປີ, ຈົ່ງສອບຖາມຄົນເຈັບເບິ່ງວ່າເຂົາເຈົ້າມີອາການສະແດງອອກດັ່ງກ່າວທີ່ຄືກັນບໍໃນຊ່ວງ ໄລຍະຫຼາຍເດືອນຜ່ານມານີ້.
ການປິ່ນປົວໄຂ້ມາລາເລຍທຳມະດາ
ພາຍຫຼັງຜົນກວດເລືອດຫາເຊື້ອມາລາເລຍອອກມາເປັນບວກ (positive) ຫຼື ຖ້າເຈົ້າມີເຫດຜົນພຽງພໍ ທີ່ຈະເຊື່ອໄດ້ວ່າຄົນເຈັບເປັນໄຂ້ມາລາເລຍ ແລະບໍ່ມີເຄື່ອງມືກວດວິເຄາະຫາເຊື້ອ, ຈົ່ງເລີ່ມ[[ໃຫ້ຢາປິ່ນປົວ ມາລາເລຍ ໃຫ້ໄວເທົ່າທີ່ຈະເປັນໄປໄດ້. ໃນເຂດທີ່ມີໂລກມາລາເລຍຊະນິດ ທີ່ເກີດຈາກ ເຊື້ອປາຣາຊິດ P. falciparum, ມັນກໍ່ຍິ່ງສຳຄັນເປັນພິເສດໃນການເລີ່ມປິ່ນປົວຄົນເຈັບທັນທີ. ເພາະວ່າຍຸງ ຈະນຳເອົາເຊື້ອມາລາເລຍຈາກຄົນໜຶ່ງໄປຕິດໃສ່ຄົນອື່ນ, ສະນັ້ນ ການປິ່ນປົວຄົນເຈັບກໍ່ເປັນການປ້ອງກັນ ປະຊາຊົນຄົນອື່ນໆບໍ່ໃຫ້ໄດ້ຮັບເຊື້ອມາລາເລຍນັ້ນ.
ຈົ່ງຊອກຮູ້ ຫຼືສອບຖາມນຳພະນັກງານສາທາລະນະສຸກ. ໃນທ້ອງຖິ່ນເບິ່ງວ່າມີຢາອັນໃດທີ່ແນະນຳ ສຳລັບປິ່ນປົວໂລກໄຂ້ມາລາເລຍ. ໃນຫຼາຍໆຂົງເຂດ, ໂລກມາລາເລຍໄດ້ມີການດື້ຢາ; ໝາຍຄວາມວ່າ ຢາທີ່ເຄີຍໃຊ້ປ້ອງກັນ ຫຼືປິ່ນປົວໂລກມາລາເລຍໄດ້ຜົນດີໃນເມື່ອກ່ອນນັ້ນ ແມ່ນໃຊ້ບໍ່ໄດ້ຜົນແລ້ວດຽວນີ້. ຢາປິ່ນປົວໂລກມາລາເລຍໃນຂົງເຂດໜຶ່ງອາດໃຊ້ບໍ່ໄດ້ຜົນກັບໂລກມາລາເລຍໃນຂົງເຂດອື່ນ.
ຖ້າມີໄຂ້, ຮາກ ຫຼືມີອາການຖອກທ້ອງ, ຄົນເຈັບໄຂ້ມາລາເລຍຈຳເປັນຈະຕ້ອງໄດ້ພັກຜ່ອນ ແລະດື່ມນ້ຳ ສະອາດ, ກິນແກງ ແລະເຄື່ອງດື່ມທົດແທນສານນ້ຳ.
ສຳຄັນ! ເຖິງແມ່ນວ່າເຈົ້າຈະຮູ້ສຶກວ່າດີຂຶ້ນແລ້ວກໍ່ຕາມ, ກິນຢາໃຫ້ຄົບຕາມທີ່ແພດສັ່ງ. ຖ້າເຈົ້າ ກິນຢາບໍ່ຄົບຕາມກຳນົດຕາມທີ່ແພດສັ່ງ, ໂລກມາລາເລຍອາດຈະກັບມາເປັນຄືນອີກ ແລະຢາທີ່ໃຊ້ປິ່ນປົວ ຢູ່ນັ້ນກໍ່ອາດຈະໃຊ້ບໍ່ໄດ້ຜົນອີກຕໍ່ໄປ.
 |
ຜູ້ຍິງຄົນນີ້ກິນຢາຄົບຕາມທີ່ແພດສັ່ງ ແລະລາວ ກໍ່ມີອາການດີຂຶ້ນ. | ຜູ້ຍິງຄົນນີ້ກິນຢາບໍ່ຄົບຕາມທີ່ແພດສັ່ງ, ລາວກໍ່ເລີຍຍັງນອນໄຂ້ຢູ່. |
 |
ໂລກເລືອດຈາງເນື່ອງຈາກໄຂ້ມາລາເລຍໃນໄລຍະການຖືພາ ແລະໃນເດັກນ້ອຍ
ຜູ້ຍິງຄົນນີ້ເບິ່ງມີສຸຂະພາບແຂງແຮງຂຶ້ນ. ເມື່ອໂລກມາລາເລຍບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍດີ, ມັນຈະພາ ໃຫ້ຄົນເຈັບ ເກີດເປັນໂລກເລືອດຈາງ (ປະລິມານທາດເຫຼັກໃນເລືອດຕ່ຳ). ອາການສະແດງອອກຂອງມັນ ແມ່ນ ເມື່ອຍ, ອ່ອນເພຍ ແລະຫາຍໃຈຍາກ. ໂລກເລືອດຈາງແມ່ນເປັນອັນຕະລາຍຫຼາຍເປັນພິເສດໃນ ໄລຍະຖືພາ ແລະສຳລັບເດັກນ້ອຍ. ໂລກເລືອດຈາງທີ່ມາກັບໄຂ້ມາລາເລຍໃນໄລຍະການຖືພາສາມາດ ເຮັດໃຫ້ເກີດລູກກ່ອນກຳນົດ, ເດັກນ້ອຍທີ່ເກີດ ອອກມາມີຂະໜາດໂຕນ້ອຍຫຼາຍເກີນໄປ, ແລະກໍ່ພາໃຫ້ມີ ການຕົກເລືອດໃນລະຫວ່າງການເກີດລູກນັ້ນມີອັນຕະລາຍ ຫຼາຍຂຶ້ນ.
ບາງຄັ້ງໄຂ້ມາລາເລຍນັ້ນກໍ່ບໍ່ມີອາການໄຂ້ຂຶ້ນ, ບໍ່ມີອາການໜາວສັ່ນ ຫຼື ອາການສະແດງອອກອື່ນໆ ທີ່ບົ່ງຊີ້ ວ່າຄົນເຈັບນັ້ນເປັນໄຂ້. ແຕ່ຖ້າຫາກວ່າເດັກນ້ອຍ ຫຼືແມ່ຍິງຖືພາມີສະພາວະເລືອດຈາງ ແລະຢູ່ໃນຂົງເຂດ ດັ່ງກ່າວນັ້ນກໍ່ມີຜູ້ຄົນເປັນໄຂ້ມາລາເລຍ, ກໍ່ໃຫ້ກວດຫາເຊື້ອໄຂ້ມາລາເລຍ. ເມື່ອສະພາວະເລືອດຈາງ ຫາກເກີດຈາກການກິນອາຫານທີ່ມີທາດເຫຼັກບໍ່ພຽງພໍ, ການກິນອາຫານທີ່ມີທາດເຫຼັກຢ່າງພຽງພໍກໍ່ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ສະພາວະໂລກເລືອດຈາງດີຂຶ້ນໄດ້. ຖ້າວ່າ ສາເຫດຂອງສະພາວະເລືອດຈາງນັ້ນ ເກີດຈາກ ໂລກມາລາເລຍ, ການໃຊ້ຢາປິ່ນປົວໂລກໄຂ້ມາລາເລຍໂດຍໄວເທົ່າທີ່ເປັນໄປໄດ້ນັ້ນເປັນສິ່ງສຳຄັນ ເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ສະພາວະເລືອດຈາງເປັນໜັກຂຶ້ນ ແລະພາໃຫ້ຄົນເຈັບຕົກຢູ່ໃນສະພາວະ ທີ່ມີອັນຕະລາຍຫຼາຍຂຶ້ນ.
ໃນຂົງເຂດທີ່ມີຜູ້ຄົນເປັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຫຼາຍ, ແມ່ຍິງຖືພາກໍ່ສາມາດກິນຢາ sulfadoxine + pyrimethamine ເພື່ອປ້ອງກັນໂລກມາລາເລຍ. ເຊິ່ງມັກໃຫ້ຢານີ້ໃນເວລາທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າ ມາກວດທ້ອງ ຕາມປົກກະຕິໃນຊ່ວງເວລາຖືພາ. ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ໃຊ້ຢານີ້ໃນຊ່ວງສາມເດືອນທຳອິດຂອງການຖືພາ, ແຕ່ຫຼັງຈາກ ນັ້ນ ແມ່ນໃຫ້ຢາດັ່ງກ່າວນັ້ນຢ່າງໜ້ອຍທີ່ສຸດ 3 ຄັ້ງ ໃນຊ່ວງເວລາຂອງການຖືພາທີ່ເຫຼືອ.
ອາການສະແດງອອກຂອງໂລກເລືອດຈາງ
- ເຫງືອກ ແລະພື້ນໜັງຕາມີສີຊີດເຫຼືອງ.
- ອ່ອນເພຍ
- ເມື່ອຍ
- ວິນວຽນ
- ມີບັນຫາຫາຍໃຈຍາກ
- ຫົວໃຈເຕັ້ນໄວ
ເພື່ອກວດຫາໂລກເລືອດຈາງແມ່ນໃຊ້ການກວດເລືອດ.
ໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງ
ໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງສາມາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ເມື່ອໄຂ້ມາລາເລຍທຳມະດາ ບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍດີ ຫຼື ບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວແຕ່ຫົວທີ. ໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງ ມີແນວໂນ້ມເກີດຂຶ້ນໄດ້ຫຼາຍຫາກໄຂ້ມາລາ ເລຍທີ່ຄົນເຈັບເປັນນັ້ນ ເກີດມາຈາກເຊື້ອປາຣາຊິດ “Plasmodium falciparum” (P. falciparum). ຄົນເຈັບໄຂ້ມາລາເລຍຂັ້ນຮຸນແຮງ ແມ່ນຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວຂັ້ນສູງຢູ່ໃນໂຮງໝໍ ຫຼື ຄຼີນິກ. ໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງສາມາດພາໃຫ້ຄົນເຈັບເສຍຊີວິດໄດ້ພາຍໃນ 1 ຫຼື 2 ມື້, ໂດຍສະເພາະ ຖ້າມັນເປັນຂຶ້ນສະໝອງ, ສະພາວະນີ້ເອີ້ນວ່າ “ມາລາເລຍຂຶ້ນສະໝອງ (cerebral malaria).”
ຍານອັນຕະລາຍຂອງໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງ
- ອ່ອນເພຍຫຼາຍເກີນກວ່າຈະນັ່ງ ຫຼືຢືນ, ແລະບໍ່ສາມາດຮັກສາຄວາມຮູ້ສຶກຕົວໃຫ້ຕື່ນຢູ່ໄດ້
- ສະພາບຈິດໃຈສັບສົນ, ອາການຊັກ, ຫຼື ໝົດສະຕິ
- ມີການຮາກເລື້ອຍໆ, ບໍ່ສາມາດດື່ມ ຫຼືໃຫ້ລູກກິນນົມໄດ້
- ມີອາການຫາຍໃຈໄວ ຫຼື ຫາຍໃຈຍາກ
- ຄວາມດັນເລືອດຕ່ຳ ຫຼື ມີອາການສະແດງອອກອື່ນໆຂອງອາການຊ໋ອກ (ເບິ່ງບົດ ການປິ່ນປົວເບື້ອງຕົ້ນ)
- ຍ່ຽວຂຸ້ນ, ແລະ ປະລິມານນ້ຳຍ່ຽວໜ້ອຍເນື່ອງຈາກວ່າໝາກໄຂ່ຫຼັງເລີ່ມຊຸດໂຊມ.
- ບຸກຄະລາກອນທາງການແພດຈະກວດເລືອດ ແລະກວດປັດສະວະເພື່ອກວດຫາ:
- ເລືອດຈາງ (ປະລິມານທາດເຫຼັກໃນເລືອດຕ່ຳ)
- ລະດັບເຮໂມໂກຼບິນ (hemoglobin) ໃນນ້ຳຍ່ຽວ
- ລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດຕ່ຳ (ນ້ຳຕານກຼູໂຄດສ໌ (glucose))
ການປິ່ນປົວໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງ
ຄົນເຈັບໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຮຸນແຮງທັງເດັກ ແລະຜູ້ໃຫຍ່ແມ່ນຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ມີພະນັກງານສາທາລະນະສຸກ ຜູ້ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຝຶກທັກສະຂັ້ນສູງໃນການໃຫ້ຢາ artesunate ເຂົ້າທາງເສັ້ນເລືອດ ຫຼື ສັກກ້າມຊີ້ນ, ເປັນເວລາ 24 ຊົ່ວໂມງ ຫຼື ຫຼາຍກວ່າ. ຖ້າບໍ່ມີໂຮງໝໍ ຫຼືພະນັກງານສາທາລະນະສຸກທີ່ມີຄວາມສາມາດໃຫ້ການປິ່ນປົວໄຂ້ມາລາເລຍແບບຮຸນແຮງນີ້ ຢູ່ໃກ້, ບຸກຄະລາກອນທາງການແພດໃນທ້ອງຖິ່ນກໍ່ອາດເຄີຍໄດ້ຜ່ານການຝຶກອົບຮົມ ແລະມີຢາ ເພື່ອຈະສີດຢາ artesunate ຫຼື quinine ເພື່ອຊ່ວຍປິ່ນປົວຄົນເຈັບໃນຂະນະນຳສົ່ງໄປໂຮງໝໍ. ຢາ artesunate ຊະນິດແຄັບຊູນ (capsules) ສຳລັບໃສ່ທະວານໜັກ ແມ່ນໃຊ້ກັບເດັກນ້ອຍອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 6 ຂວບ ເຊິ່ງບໍ່ມີບ່ອນໃຫ້ສັກຢາ artesunate ນີ້ໄດ້. ການປິ່ນປົວສຸກເສີນບໍ່ເຮັດໃຫ້ຄົນເຈັບຫາຍເຊົາຈາກໂລກໄຂ້ມາລາເລຍໄດ້; ເຈົ້າຍັງຈຳເປັນຕ້ອງໃຫ້ຄົນເຈັບກິນຢາເພີ່ມຕື່ມ ເປັນເວລາອີກ 3 ມື້ ຫຼືຫຼາຍກວ່ານັ້ນ.
ການປ້ອງກັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍ
ສຳລັບໂລກໄຂ້ມາລາເລຍແມ່ນບໍ່ມີຢາວັກຊີນປ້ອງກັນ. ຢາທີ່ໃຊ້ປິ່ນປົວໂລກໄຂ້ມາລາເລຍ ບາງຄັ້ງກໍ່ນຳມາໃຊ້ເປັນຢາປ້ອງກັນມັນໄດ້, ໂດຍສະເພາະໃນເວລາທີ່ປະຊາຊົນເດີນທາງໄປບ່ອນອື່ນ. ຂະໜາດຢາທີ່ໃຊ້ປ້ອງກັນນັ້ນອາດໃຊ້ເປັນປະຈຳທຸກມື້, ທຸກອາທິດ ຫຼື ທຸກເດືອນ. ໃນບາງປະເທດ, ການໃຊ້ຢາປ້ອງກັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍໃນຊ່ວງເວລາ 6 ເດືອນສຸດທ້າຍຂອງການຖືພານັ້ນເປັນສິ່ງສຳຄັນ (ເບິ່ງ sulfadoxine + pyrimethamine). ໃນບັນດາປະເທດທີ່ໂລກໄຂ້ມາລາເລຍເປັນສະເພາະໃນຊ່ວງລະດູຝົນ, ໃນແຕ່ລະປີ ບັນດາໂຄງການປ້ອງກັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍຕ່າງໆ ອາດຈະໃຫ້ຢາປ້ອງກັນແກ່ເດັກນ້ອຍເປັນເວລາພຽງແຕ່ສອງສາມເດືອນກໍ່ພໍ.
ການນອນໃນມຸ້ງທີ່ຍ້ອມນ້ຳຢາກັນຍຸງແມ່ນວິທີການປ້ອງກັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍທີ່ດີທີ່ສຸດວິທີໜຶ່ງ. ມຸ້ງດັ່ງກ່າວນີ້ແມ່ນຍ້ອມດ້ວຍຢາກັນຍຸງໜຶ່ງ ຫຼືຫຼາຍຊະນິດກວ່ານັ້ນ, ເຊິ່ງກໍ່ຖືວ່າຂ້ອນຂ້າງຈະປອດໄພ ໂດຍສະເພາະ ຖ້າທຽບໃສ່ກັບການຕິດເຊື້ອໂລກໄຂ້ມາລາເລຍ. ຮຽນຮູ້ເພີ່ມຕື່ມກ່ຽວກັບວິທີການໃຊ້ມຸ້ງປ້ອງກັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍ ແລະການເຈັບເປັນອື່ນໆທີ່ມາກັບຍຸງ.
ໂຄງການປຸກລະດົມປ້ອງກັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍ ແລະພະຍາດອື່ນໆທີ່ມາກັບຍຸງ ເຊິ່ງໄດ້ມີການແຈກຢາຍມຸ້ງຍ້ອມນ້ຳຢາກັນຍຸງ ແລະໃຫ້ບຸກຄະລາກອນທີ່ໄດ້ຜ່ານການຝຶກອົບຮົມ ມາສີດພົ່ນຢາຂ້າຍຸງຕາມບ້ານເຮືອນ ປະຊາຊົນ ສາມາດສະກັດກັ້ນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍໄດ້ ກໍ່ຕໍ່ເມື່ອມີຈຳນວນຄົວເຮືອນໃນຊຸມຊົມເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງພຽງພໍ. ເຈົ້າກໍ່ສາມາດປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ຍຸງທີ່ເປັນພາຫະນຳເຊື້ອມາລາເລຍບໍ່ໃຫ້ແຜ່ພັນໄດ້ ຫຼື ປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ໄຂ່ຍຸງແຕກອອກມາເປັນຍຸງໄດ້. ການຫຼີກເວັ້ນບໍ່ໃຫ້ຍຸງກັດຈະຊ່ວຍປ້ອງກັນເຊື້ອພະຍາດທີ່ມາກັບຍຸງນັ້ນໄດ້ສະເໝີ.
ໂລກໄຂ້ມາລາເລຍແມ່ນມັກມີທົ່ວໄປໃນບ່ອນທີ່ປະຊາຊົນບໍ່ມີຄວາມສາມາດແບກຮັບຄ່າກວດເລືອດ ແລະຄ່າຢາປິ່ນປົວພະຍາດ, ແລະຂາດການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການສຸຂະພາບຕ່າງໆ. ຍິ່ງຄົນເຈັບເປັນໂລກໄຂ້ມາລາເລຍດົນເທົ່າໃດ, ການແຜ່ເຊື້ອໄປຕິດໃສ່ຄົນອື່ນໆໂດຍມີຍຸງໃນທ້ອງຖິ່ນເປັນພາຫະກໍ່ຫຼາຍຂຶ້ນ. ເພື່ອໃຫ້ບັນດາໂຄງການປຸກລະດົມຂົນຂວາຍປ້ອງກັນໂລກໄພໄຂ້ເຈັບທີ່ມາກັບຍຸງນັ້ນປະສົບຜົນສຳເລັດ, ພວກເຂົາເຈົ້າຈະຕ້ອງໄດ້ແກ້ໄຂບັນຫາຕົ້ນເຫດທີ່ເປັນຮາກເຫງົ້າຂອງຄວາມທຸກຍາກ ແລະຄວາມບໍ່ເປັນທຳ, ແລະພ້ອມດຽວກັນນັ້ນກໍ່ສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ທຸກຄົນໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວຢ່າງທົ່ວເຖິງ.